زن شکست‌خورده زنی نیست که از زن‌بودن خود ناراحت است بلکه از من بودنش شکست خورده است. در این حال است که خود را چنین تحلیل می‌کند که برده‌ای هستم در چنگال مرد و باید با کار خود زندگی او را بسازم که مرد از زندگیش تمتع گیرد. اگر تحلیل زن در زندگی ‌چنین شد، خود را آن مَن می‌داند که در من شدن شکست خورده و لذا خود را کلفتِ همسر و فرزندانش حس می‌کند. در حالی که زن وقتی در وجود اصیل خود قرار داشته باشد، به چیزی ماوراء قدرت نظر می‌کند، جاروب‌کردن و تیمارکردن کودکان را عین زندگی می‌بیند. برعکسِ زن شکست‌خورده که چه در درون خانه کار کند، چه بیرون خانه، خود را کلفتی می‌داند که محکوم به بیگاری است. با این مَن شدن هر چه می‌کند از احساس شکست خارج نمی‌شود، چون در حقیقت منِ خود را در مقابل منِ مرد قرار داده است.
این کتاب از جدیدترین کتابهای استاد طاهرزاده است که به بررسی مشکلات زنان و خانواده ها می پردازد. فصل «ازدواج، تولدی دیگر» از مهمترین بخش های ای کتاب است که نگاهی جدید و حکمی به بحث ازدواج و خانواده دارد. 

نام کتاب:زن آنگونه که باید باشد                                  نام نویسنده : اصغر طاهرزاده

ناشر : لب المیزان

بحث خودمون رو با يه پرسش شروع مي كنيم : «با توجه به كتابهاي انجيل و تورات زنهاي مسيحي و يهودي بي حجاب گناهكار هستند يا نه؟»

صفت حيا و عفت در زن و غيرت در مرد يك امر فطري است. بنابراين زن از نظر فطري و طبيعت، عفت و پاكدامني را دوست دارد و از بي عفتي و برهنگي نفرت دارد. هر چند شايد به موجب نداشتن اعتقاد و ايمان قوي به خداوند بزرگ و روز قيامت و يا در اثر وسوسة شياطين و غرق شدن در گناهان جلو فطرت آنها گرفته شود و به بي حجابي روي بياورند. امّا اين نمي تواند مجوزي براي مخالفت با فطرت انساني باشد.
از طرفي تمامي اديان الهي، كه از طرف خداوند بزرگ براي هدايت انسانها آمده اند، كاملاً با فطرت بشر هماهنگي دارند، به اين معنا كه هرگز دستوري از طرف خداوند نرسيده كه مخالف فطرت پاك انساني باشد.
از اين روي تمام اين اديان به خواست فطري انسانها پاسخ گفته و دستور به حجاب داده اند تا بوسيلة آن انسانها بتوانند در كمال عفت و پاكدامني به كمال حقيقي برسند و هر كس با فطرت و دين خود مخالفت كند گنهكار محسوب مي شود.
تورات و انجيل فعلي كه به دست بعضي از شاگردان حضرت موسي و عيسي ـ عليهما السّلام ـ نوشته شده بر موضوع پاكدامني و حجاب زن و دوري از هر ناز و عشوه گري جز در برابر شوهر، تأكيد نموده است. تورات دربارة رِفْقه (دختر بتوئيل) كه با نامحرم برخورد مي كند چنين مي گويد: رِفْقه چشمان خود را بلند كرده، اسحاق را ديد و از شتر خود فرود آمد. و از خادم پرسيد: اين مرد كيست كه در صحرا به استقبال ما مي آيد؟ خادم گفت: آقاي من است. پس بُرْقعْ (نقاب) خود را گرفته، خود را پوشاند. (1)
تورات در مورد دختر موآبيّه مي گويد: «بُوعَز بروت» گفت اي دخترم مگر نمي شنوي! به هيچ كشت زار ، ديگر براي خوشه چيني مرو و از اينجا مگذر، بلكه با كنيزان من در اينجا باش و چشمانت به زميني كه مي دَرَوند نگران باشد و در عقب ايشان برو. آيا جوانان را حكم نكردم كه تو را لمس نكنند.(2)

بُو عَزْ گفت: زنهار، كسي نفهمد كه اين زن به خرمن آمده است، و گفت چادري كه بر تو است بياور و بگير.(3)

طبق اين دستورها كه در مورد حجاب در تورات آمده است، اگر زنهاي يهودي و مسيحي (چون مسيحيان اعتقاد به تورات دارند) حجاب را رعايت نكنند گنهكار محسوب مي شوند. و حتي در تورات فعلي به چنين زناني وعده عذاب در آخرت داده شده است.
خداوند مي فرمايد: از اين جهت كه دختران صَهْيُون متكبر هستند و گردن افراشته و غمزات چشم راه مي روند، و به ناز مي خرامند و به پاهاي خويش خَلْخالها را به صدا در مي آورند، بنابراين خداوند، فَرْق سر دختران صهيون را كلْ (كچل) خواهد ساخت و خداوند عورات ايشان را برهنه خواهد نمود. و در آن روز خداوند، زينت، خلخالها و پيشاني بندها و هلامها را دور خواهد كرد، و گوشواره ها و دستبندها و رو بندها را، و دستارها و زنجيرها و كمربندها و عِطْردانها و تَعْويذها، و انگشترها و حلقه هاي بيني را، و رخوت نفيسه و رِداها و شالها و كيسه ها را، و آينه ها و كتان نازك و عمامه ها و بُرقعْها را، و واقع مي شود و به عوض عطريّات عفونت خواهد شد و به عوض كمربند ريسمان و به عوض مويهاي بافته كَلّ (كچلي) و به عوض سينه بند زُنّارِ پلاس و به عوض زيبائي سوختگي خواهد بود.(4)

در عهد جديد نيز آياتي به همين موضوع اختصاص

دانلود بخش دوم >>

 دانلود بخش سوم>>

زمان شاه بود . داشتیم در خیابون قدم می زدیم . خانم بی حجاب داشت جلومان راه می رفت . فاطمه رفت جلو و بدون هیچ مقدمه ای ازش پرسید : « ببخشید خانم ، اسم شما چیه ؟ » خانم با تعجب جواب داد : زهرا،چطور مگه چیه؟» فاطمه خندید و گفت هم اسمیم ».

 بعد گفت : «می دونی چرا روی ماشینا، چادر می کشند؟ »خانم که هاج و واج مانده بود گفت:«لابد چون صاحبشون می خوان سرماو گرما و گرد و غبار و اینجور چیزا به ماشینشون آسیب نزنه ».فاطمه گفت: «آفرین! من و تو هم بنده های خدا هستیم و خدا بخاطر علاقه اش به ما، پوششی بهمون داده تا با اون از نگاه های نکبت بار بعضیا، حفظ شویم و آسیبی نبینیم . خصوصا هم نام حضرت فاطمه سلام الله علیها هم هستیم …بعدها که اون خانم رو دیدم محجبه شده بود .»

 «شهیده فاطمه جعفریان»

( برگرفته از کفش های به جا مانده در ساحل ، ص17)

«آرى در اسلام زن باید حجاب داشته باشد، ولى لازم نیست که چادر باشد. بلکه زن مى‏ تواند هر لباسى را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند. ما نمى ‏توانیم و اسلام نمى‏ خواهد که زن به عنوان یک شى ء و یک عروسک در دست ما باشد. اسلام مى ‏خواهد شخصیت زن را حفظ کند و از او انسانى جدى و کارآمد بسازد. ما هرگز اجازه نمى ‏دهیم تا زنان فقط شیئى براى مردان و آلت هوسرانى باشند .» (صحیفه نور ج‏5 294)

پوشش زن در اسلام اين است كه زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوه‏گرى و خودنمايى نپردازد. وظيفه پوشش كه اسلام براى زنان مقرر كرده است‏بدين معنى نيست كه از خانه بيرون نروند.زندانى كردن و حبس زن در اسلام مطرح نيست.در برخى از كشورهاى قديم مثل ايران قديم و هند چنين چيزهايى وجود داشته است ولى در اسلام وجود ندارد. پوشش زن در اسلام اين است كه زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوه‏گرى و خودنمايى نپردازد.آيات مربوطه همين معنى را ذكر مى‏كند و فتواى فقها هم مؤيد همين مطلب است و ما حدود اين پوشش را با استفاده از قرآن و منابع سنت ذكر خواهيم كرد.در آيات مربوطه لغت «حجاب‏» به كار نرفته است.آياتى كه در اين باره هست، چه در سوره مباركه نور و چه در سوره مباركه احزاب، حدود پوشش و تماسهاى زن و مرد را ذكر كرده است‏بدون آنكه كلمه «حجاب‏» را به كار برده باشد. آيه‏اى كه در آن كلمه «حجاب‏» به كار رفته است مربوط است‏به زنان پيغمبر اسلام.
مى‏ دانيم كه در قرآن كريم درباره زنان پيغمبر دستورهاى خاصى وارد شده است. اولين آيه خطاب به زنان پيغمبر با اين جمله آغاز مى شود: يا نساء النبى لستن كاحد من النساء يعنى شما با ساير زنان فرق داريد.اسلام عنايت‏ خاصى داشته است كه زنان پيغمبر، چه در زمان حيات آن حضرت و چه بعد از وفات ايشان، در خانه‏ هاى خود بمانند، و در اين جهت‏ بيشتر منظورهاى اجتماعى و سياسى در كار بوده است.
قرآن كريم صريحا به زنان پيغمبر مى ‏گويد: و قرن فى بيوتكن يعنى در خانه‏هاى خود بمانيد. اسلام مى‏ خواسته است «امهات المؤمنين‏» كه خواه ناخواه احترام زيادى در ميان مسلمانان داشتند از احترام خود سوء استفاده نكنند و احيانا ابزار عناصر خودخواه و ماجراجو در مسائل سياسى و اجتماعى واقع نشوند.و چنانكه مى ‏دانيم يكى از امهات المؤمنين(عايشه) كه از اين دستور تخلف كرد ماجراهاى سياسى ناگوارى براى جهان اسلام به وجود آورد.خود او هميشه اظهار تاسف مى‏ كرد و مى‏ گفت دوست داشتم فرزندان زيادى از پيغمبر مى ‏داشتم و مى‏ مردند اما به چنين ماجرايى دست نمى‏ زدم.سِرّ اينكه زنان پيغمبر ممنوع شدند از اينكه بعد از آن حضرت با شخص ديگرى ازدواج كنند به نظر من همين است; يعنى شوهر بعدى از شهرت و احترام زنش سوء استفاده مى ‏كرد و ماجراها مى ‏آفريد.بنابر اين اگر درباره زنان پيغمبر دستور اكيدتر و شديدترى وجود داشته باشد بدين جهت است.
به هر حال آيه هاى كه در آن آيه كلمه «حجاب‏» به كار رفته آيه‏53 از سوره احزاب است كه مى ‏فرمايد: و اذا سالتموهن متاعا فاسالوهن من وراء حجاب يعنى اگر از آنها متاع و كالاى مورد نيازى مطالبه مى كنيد از پشت پرده از آنها بخواهيد.در اصطلاح تاريخ و حديث اسلامى هر جا نام «آيه حجاب‏» آمده است مثلا گفته شده قبل از نزول آيه حجاب چنان بود و بعد از نزول آيه حجاب چنين شد، مقصود اين آيه است كه مربوط به زنان پيغمبر است (3) ، نه آيات سوره نور كه مى‏فرمايد:قل للمؤمنين يغضوا من ابصارهم- الى آخر -قل للمؤمنات يغضضن من ابصارهن .
يا آيه سوره احزاب كه مى‏فرمايد:
يدنين عليهن من جلابيبهن الى آخر.
اما اينكه چطور در عصر اخير به جاى اصطلاح رايج فقها يعنى ستر و پوشش كلمه حجاب و پرده و پردگى شايع شده است‏براى من مجهول است، و شايد از ناحيه اشتباه كردن حجاب اسلامى به حجاب هايى كه در ساير ملل مرسوم بوده است‏ باشد. (كتاب: مجموعه آثار جلد 19 صفحه ، 429/نويسنده: استاد شهيد مرتضى مطهرى)

ادیان الهی، به خاطر تناسبشان با فطرت و احکام کلی، جهت و شیوه واحدی دارند. در مسیحیت، همانند دین زرتشت و یهود، حجاب زنان امری واجب به شمار می آمده است. «جرجی زیدان»، دانشمند مسیحی در این باره می گوید: «اگر مقصود از حجاب، پوشانیدن تن و بدن است، این وضع، قبل از اسلام و حتی پیش از ظهور دین مسیح، معمول بوده است و آثار آن هنوز در خود اروپا باقی مانده است». مسیحیت نه تنها احکام دین یهود در مورد حجاب زنان را تغییر نداده و قوانین شدید آن را استمرار بخشیده است، بلکه در برخی موارد، قدم را فراتر نهاده و با تاکید بیشتری وجوب حجاب را مطرح ساخته است.

در این ارتباط در انجیل می خوانیم: «و همچنین زنان خویشتن را بیارایند به لباس مزین به حیا و پرهیز، نه به زلفها و طلا و مروارید و رخت گرانبها. بلکه چنان که زنانی را می شاید که دعوای دینداری می کند به اعمال صالحه....» (انجیل، رساله پولس به تیموناوس، باب دوم، فقره 9- 15).

و این موضوع که ادیان الهی دیگر نیز به موضوع حجاب پرداخته اند ، خود نشان دهنده ی فطری بودن بحث حجاب است. پس یک موضوع فطری تنها در ایران مطرح نیست و در دیگر کشورها هم  مطرح است اما به دلیل تغیر شکلی که ادیان در طول زمان داشته اند ، بحث حجاب در جهان بیشتر متوجه مسلمانان است .البته مسلمان های همه ی نقاط جهان .

روزانه اخباری از کشورهای مختلف می شنویم که برخوردهای متفاوتی با حجاب زنان دارند.البته آنهایی  که با حجاب مخالف اند دلیل شان مخالفت با روسری یا چادر به عنوان یک لباس نیست بلکه آنها با فرهنگی که در ورای این حجاب است مخالف اند و از آن می ترسند.

رواج حجاب در بین زنان قوم یهود، مطلبی نیست که کسی بتواند آن را مورد انکار یا تردید خود قرار دهد. مورخین، نه تنها از مرسوم بودن حجاب در بین زنان یهود سخن گفته اند، بلکه به افراط ها و سخت گیریهای بی شمار آنان نیز در این زمینه تصریح کرده اند. در کتاب «حجاب در اسلام» آمده است: «گرچه پوشش در بین عرب مرسوم نبود و اسلام آن را به وجود آورد، ولی در ملل غیر عرب، به شدیدترین شکل، رواج داشت. در ایران و در بین یهود و مللی که از فکر یهود پیروی می کردند، حجاب به مراتب شدیدتر از آنچه اسلام می خواست وجود داشت. در بین این ملتها وجه و کفین (صورت و کف دستها) هم پوشیده می شد. حتی در بعضی از ملتها سخن از پوشیدن زن و چهره زن نبود، بلکه سخن از قایم کردن زن بود و این فکر را به صورت یک عادت سفت و سخت درآورده بودند».

 ویل دورانت که معمولا سعی می کند موارد برهنگی یا احیانا تزیینات و آرایش های زنان هر قوم را با آب و تاب نقل کند تا آن را طبیعی جلوه دهد، در این مورد می گوید: «در طول قرون وسطا، یهودیان همچنان زنان خویش را با البسه فاخر می آراستند، لکن به آنها اجازه نمی دادند که با سر عریان به میان مردم روند. نپوشاندن موی سر، خلافی بود که مرتکب را مستوجب طلاق می ساخت. از جمله تعالیم شرعی یکی آن بود که مرد یهودی نباید در حضور زنی که موی سرش هویداست، دست دعا به درگاه خدا بردارد».

ویل دورانت می نویسد در مورد لزوم پوشاندن سر از نامحرمان در آیین یهود: اگر زنی به نقض قانون یهود می پرداخت، چنانکه مثلا بی آن که چیزی برسرداشت به میان مردم می رفت، و یا در شارع عام نخ می رشت، یا بر هر سنخی از مردان، درد دل می کرد، یا صدایش آن قدر بلند بود که چون در خانه اش تکلم می نمود، همسایگانش می توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت، مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه ای او را طلاق دهد. او همچنین می نویسد: ...و به استعمال سرخاب و سرمه، نکوهیده می شمردند. موافق بودند که مرد، باید برای پوشاک زن خویش سخاوتمندانه خرج کند، لکن غرض آن بود که زن، خود را برای شوهر خویش بیاراید نه برای سایر مردها.  (حکمه الحجاب واداله وجوب النقاب ، ص 252)

آرایش کردن برای همسر، بسیار پسندیده است و عبادت به شمار می‌آید، ولی اگر آرایش برای غیر همسر باشد (مانند زنان و دخترانی که آرایش می‌کنند و از خانه خارج می‌شوند) مورد غضیب و عذاب الهی قرار می‌گیرند، چنان که در حدیثی از امام صادق (علیه السلام )آمده است : «وَ نَهَی أَنْ تَتَزَیَّنَ لِغَیْرِ زوج‌ها فَإِنْ فَعَلَتْ کَانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یُحْرِقَهَا بِالنَّار» (وسائل الشیعه، ج 14، ص 113) پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) نهی فرمودند :که زن، خود را برای غیر همسرش آرایش کند و فرمودند :سزاوار است خداوند او را در آتش جهنم بسوزاند.

نگاه به اندام زنان نامحرم نگاه به اندام نا محرم، حرام و پوشش تمام برای زن واجب است، مگر صورت و دست‌ها تا مچ و این موضوع مورد فتوای همه مراجع تقلید است که در رساله‌ی خود بیان کرده‌اند.

ابوبصیر می‌گوید :به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم : «الرَّجُلُ تَمُرُّ بِهِ الْمَرْأَةُ فَیَنْظُرُ إِلَی خلف‌ها» زن نا محرمی از کنار مردی عبور می‌کند، آیا آن مرد می‌تواند به پشت او نگاه کند؟ حضرت فرمود ند :آیا دوست دارید به بستگان محرم شما چنین نگاه کنند؟ گفتم :خیر! حضرت فرمودند : آنان هم ناموس شما هستند، پس هر چه را بر خود می‌پسندید برای دیگران نیز بپسند. حضرت موسی (علیه السلام) به دختران شعیب فرمود :پشت سر من راه بروید؛ زیرا ما دوست نداریم به پشت زنان نگاه کنیم (كتاب فرشتگان زمین، ص 38)؛ اما م صادق (علیه السلام) فرمودند آیا کسی که به اندام زنان نامحرم نگاه می‌کند نمی‌ترسد به زنان خانواده او نگاه کنند؟ (كتاب دختران می‌پرسند چرا، ص 15-16)

در باب پيداشدن حجاب نظريات گوناگوني ابراز شده است:

1 ـ‌ ميل به رياضت ورهبانيت(ريشۀ فلسفي)

2 ـ عدم امنيت وعدالت اجتماعي(ريشۀ اجتماعي)

3 ـ پدرشاهي وتسلط مرد برزن واستثمارنيروي وي درجهت منافع اقتصادي مرد(ريشۀ اقتصادي)

4 ـ حسادت وخودخواهي مرد(ريشۀ اخلاقي)

5 ـ عادت زنانگي زن واحساس او به اينكه در خلقت از مرد چيزي كم دارد،بعلاوه مقررات خشني كه در زمينه پليدي او وترك معاشرت با اودر ايام عادت وضع شده است(ريشۀ رواني)

دو واژه‌ی «حجاب» و «عفت» در اصل معنای منع و امتناع مشترک‎اند. تفاوتی که بین منع و بازداری حجاب و عفت است، تفاوت بین ظاهر و باطن است؛ یعنی منع و بازداری در حجاب مربوط به ظاهر است، ولی منع و بازداری در عفت، مربوط به باطن و درون است؛ چون عفت یک حالت درونی است، ولی با توجه به این که تأثیر ظاهر بر باطن و تأثیر باطن بر ظاهر، یکی از ویژگی‌های عمومی انسان است؛ بنابراین، بین حجاب و پوشش ظاهری و عفت و بازداری باطنی انسان، تأثیر و تأثّر متقابل است؛ بدین ترتیب که هرچه حجاب و پوشش ظاهری بیش‌تر و بهتر باشد، این نوع حجاب در تقویت و پرورش روحیه‌ی باطنی و درونی عفت، تأثیر بیش‌تری دارد؛ و بالعکس هر چه عفت درونی و باطنی بیش‌تر باشد باعث حجاب و پوشش ظاهری بیش‌تر و بهتر در مواجهه با نامحرم می‎گردد.

همچنان که در کتاب " فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگي " ص 5و 6 نيز آمده است  در شريعت اسلام براي لباس پوشيدن , چهار ملاک اصلي قرار داده شده است ؛ يعني پوشيدن هر لباسي که اين چهار شرط را داشته باشد , جايز و غير آن ممنوع است( مستمسک عروة الوثقي , ج 5 , ص 239 ؛ مجمع الفايده و البرهان , ج 2 , 102 )

 شرط اول : لباس بايد پوشاننده ي حد واجب شرعي باشد . بر زن  واجب است همه ي بدن خود – به جز صورت و دست ها تا به مچ – را از نامحرم بپوشاند . بر مرد نيز لازم است پيش و پس خود را از نگاه ديگران محفوظ نگاه دارد .

 شرط دوم : لباس بايد فتنه انگيز و محرک شهوت نباشد . گاهي لباس ساتر مقدار لازم است , ولي تحريک کننده ي قواي شهواني مي باشد؛ پوشيدن اين لباس هم حرام است .

شرط سوم : لباس بايد ويژه ي کفار نباشد . پوشيدن لباس هاي ويژه ي مسلمانان و نيز لباس هاي مشترک جامعه ي اسلامي و کفار جايز است، اما لباس هايي که پوشيدن آنها انسان را به نظر ظاهري شبيه کفار مي گرداند، ممنوع است . مسلمان بايد هويت اسلامي خود را پاس دارد و با پوشيدن لباس بيگانگان، خود را دلباخته و مفتون روش آنها نشان ندهد (و عزت خود را نيز حفظ نمايد ).

شرط چهارم : لباس , نبايد " لباس شهرت " باشد . هرگونه لباس و نيز آرايش و رفتاري که موجب انگشت نما شدن آدمي در ميان ديگران شود , ممنوع است .

رسول خدا ^{(صلی الله علیه واله)} فرمودند: هلاکت زنان امت من در دو چیز است: «طلا و لباس نازک‌‌».

(شيخ مفيد، امالي)